Innoveren tijdens de corona crisis

innoveren zorg corona crisis

Er wordt veel gevraagd van de zorg in deze tijd. Innoveren lijkt tijdens de corona crisis niet de eerste prioriteit. De meeste innovatieprojecten worden tijdelijk stop gezet of lopen vertraging op. Vaak een logische keuze om de zorg nu niet onnodig extra te belasten. Tegelijkertijd is ook de tegengestelde beweging zichtbaar. Hoe kunnen we innovaties versnellen die de zorg kunnen ondersteunen en ontlasten?  Denk aan allerlei vormen van digitaal contact en zorg op afstand. In dit artikel ga ik in op de ontwikkelingen, mogelijkheden en uitdagingen om versneld te innoveren. 

Handige overzichten: innoveren & corona

Welke innovaties kun je inzetten? Er zijn een aantal handige overzichten voor digitale zorg en ondersteuning.  Hieronder heb ik de belangrijkste overzichten op een rij gezet. 

  • Zorg van Nu: is een initiatief van het ministerie van VWS. Zij hebben een overzicht gepubliceerd van organisaties en leveranciers die klaar staan om extra hulp te bieden tijdens de corona crisis. Sommigen van hen bieden hun diensten zelfs (tijdelijk) gratis aan. Zeker interessant om te bekijken. 
  • ICT & Health: biedt leveranciers een platform om direct inzetbare oplossingen (plug and play) en stand alone door de zorg kunnen worden ingezet. De oplossingen kunnen per sector gefilterd worden.
  • SmartHealth: heeft een overzicht gepubliceerd van verschillende opties voor beeldbellen. Hierbij maken ze een onderscheid tussen consumenten, zakelijke en zorgspecifieke oplossingen. 

Daarnaast zijn er natuurlijk ook andere bestaande overzichten die je kunt raadplegen. Bekijk hiervoor ook het artikel 6 keer meer inzicht in zorginnovatie . 

Aan de slag met beeldbellen

Er is vooral veel aandacht voor de inzet van beeldbellen bij ouderen. Voor de zorg kan hiermee het aantal fysieke contactmomenten worden beperkt. Fysieke contactmomenten / consulten worden vervangen door beeldzorg. Tegelijkertijd biedt beeldbellen een mogelijkheid voor ouderen om contact te onderhouden met de familie en andere sociale contacten. Zeker nu ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen geen bezoek meer mogen ontvangen, biedt beeldbellen een mogelijkheid om elkaar toch even te zien. In dit artikel van het NRC blijkt hoe waardevol dit contact is voor bewoners en familieleden is.  

Noodregeling: SET Covid-19

Wil je aan de slag met beeldbellen of zorg op afstand? Check dan de noodregeling die het ministerie van VWS op 24 maart heeft aangekondigd in dit persbericht. Hierin wordt aangekondigd dat per direct extra middelen beschikbaar komen voor de inzet van digitale zorg en ondersteuning. Binnen de stimuleringsregeling e-health thuis is een noodregeling ingericht, namelijk de SET Covid-19. Zorg- en welzijnsorganisaties kunnen een aanvraag doen tot € 50.000. Aanvragen kunnen vanaf woensdag 25 maart (9.00 uur) worden ingediend. Meer info en voorwaarden vind je op de website van de RVO

Selecteren van toepassingen

Hoe selecteer je een passende toepassing? Ook hier kun je de eerder genoemde overzichten voor benutten. Specifiek voor beeldbellen heeft M&I partners een handig stappenplan beeldbellen ontwikkeld. VitaValley kondigde een 'Fasttrack Beeldschermzorg' aan om organisaties te ondersteunen bij de versnelde implementatie van beeldschermzorg. Dit ondersteuningsprogramma is gekoppeld aan de SET regeling en de noodregeling SET Covid-19. 

 

 

Een aandachtspunt is dat niet alle beeldbel-oplossingen voldoen aan de wettelijke normen (AVG en NEN7510).  Er is vooral discussie over de inzet van Whatsapp, Skype en Facetime. Deze worden in de praktijk bij verschillende organisaties ingezet onder het mom 'nood breekt wet'. Twijfel je hoe hiermee om te gaan? Vraag het na bij je eigen brancheorganisatie. Of check hieronder de inventarisaties en standpunten die ik voor je op een rij heb gezet.  

Andere vormen van digitaal contact en ondersteuning

Naast beeldbellen zijn er verschillende vormen van digitaal contact en ondersteuning die nu als extra ondersteuning kunnen worden ingezet. Denk hierbij aan toepassingen zoals:  

  • E-consult: in een veilige omgeving vragen stellen aan je eigen arts. De meeste huisartsenpraktijken en ziekenhuizen bieden deze mogelijkheid al aan. Wil je aan de slag met het e-consult, lees dan ook het artikel 5 tips om het e-consult effectiever in te zetten
  • Telemonitoring: op afstand monitoren van specifieke (vaak kwetsbare) patiënten d.m.v. vragenlijsten en het zelf meten van vitale waarden. Veel ziekenhuizen zijn bezig met telemonitoring voor mensen met hartfalen en COPD. 
  • Zelfmanagement: vooral in de eerstelijn zijn zelfmanagement tools en ondersteuning beschikbaar voor mensen met een chronische aandoening. Zodat zij meer regie houden over hun eigen gezondheid.  
  • Zelfzorg informatie: huisartsen maar ook andere zorgverleners kunnen patiënten met milde klachten of niet acute klachten verwijzen patiënten naar apps als Thuisarts of Moet ik naar de dokter. 
  • Medicatiedispensers: worden vooral in de thuiszorg ingezet, zodat de medicatie niet persoonlijk hoeft te worden aangereikt. 
  • Smart Glass: wordt ingezet om op afstand een collega mee te laten kijken. 
  • Online behandelplatformen: worden vooral in de GGZ ingezet. Vaak betreft het blended behandelvormen waarbij fysiek contact wordt gecombineerd met een fysiek contactmoment. Maar inmiddels bieden initiatieven zoals DiSofa ook 100% online behandelingen aan.   

Een aantal van deze toepassing passen ook binnen de noodregeling SET Covid-19. Check hiervoor de voorwaarden op de website van RVO. 

Nieuwe initiatieven

Innoveren tijdens de corona crisis betekent ook dat er nieuwe initiatieven ontstaan. Een paar voorbeelden hiervan zijn: 

  • Corona-app: deze app is ontwikkeld door het OLVG en Luscii. Deze app is vooralsnog alleen beschikbaar in Amsterdam, maar in een paar dagen tijd al ruim 10.000 keer gedownload. Mensen met klachten kunnen zich aanmelden voor de app. Ze worden dan regelmatig gevraagd gegevens in te voeren over symptomen als keelpijn, neusverkoudheid, kortademigheid en hun temperatuur. De technologie prioriteert op basis van de richtlijnen van het RIVM en het protocol van het OLVG. Er is interesse van meerdere ziekenhuizen om deze app ook in te zetten. 
  • Digitale huisartsenpost: Huisartsenpost Eemland is gestart met met een digitaal spreekuur over het corona-virus. Dit om besmettingen van zorgverleners te voorkomen. Maar ook om te zorgen dat er tijd voor andere zorgvragen beschikbaar blijft op de huisartsenpost. Er zullen naar verwachting ook andere huisartsenposten volgen. 
  • Videokanaal voor cliënten: Philadelphia Zorg is een eigen videokanaal gestart voor cliënten die thuis zitten. Hiermee bieden ze content op maat voor de eigen doelgroep. Maar bieden ze ook een middel aan om verveling tegen te gaan. 

Organisatie en randvoorwaarden

Initiatieven om een andere werkwijzen en innoveren tijdens de corona crisis te ondersteunen zijn:  

  • NZa past regelgeving aan: de NZa verruimt tijdelijk het criterium voor face-to-face consulten. Hiermee krijgen ziekenhuizen meer ruimte om een eerste consult met een patiënt ook op afstand te doen, zonder dat dit gevolgen heeft voor de vergoeding. Daarnaast roept de NZa zorgaanbieders op om knelpunten in de regelgeving bij hen te melden. En zullen de gestelde vragen en antwoorden vanaf 23 maart op hun website publiceren. 
  • KICK-protocollen vrij toegankelijk: Vilans stelt het KICK portaal met 500 protocollen voor risicovolle en voorbehouden zorghandelingen tijdens de corona crisis gratis beschikbaar. Zo kan iedereen met een zorgachtergrond die tijdens de crisis wil helpen makkelijk werkinstructies kan nalezen en zijn zorgkennis kan opfrissen. 

Uitdagingen in de implementatie

Het is goed om te zien dat er zoveel initiatieven op gang komen en dat er zoveel ondersteuning beschikbaar wordt gesteld. Toch zijn er ook extra uitdagingen als je wilt innoveren tijdens de corona crisis. Vooral de implementatie is een uitdaging.

 

De belangrijkste aandachtspunten zijn:  

  • Beschikbaarheid van devices: de voorraden tablets nemen snel af en worden beperkt aangevuld. 
  • Korte voorbereidingstijd: het voorbereiden van de implementatie kost normaal gesproken snel een paar maanden. Nu hebben we het over weken of één week. 
  • Implementatieproces: de implementatie mag geen extra belasting vormen voor het zorgpersoneel. Je zult dus andere manieren moeten verzinnen om een innovatie te introduceren. Dit vraagt extra aandacht voor heldere en begrijpelijke (werk-)instructies. 
  • Organiseren van support: dit is extra belangrijk als je de zorg niet extra wilt belasten. Hoe kun je medewerkers en cliënten zo goed mogelijk (op afstand) ondersteunen? 
  • Financiering: op korte termijn moeten mensen en middelen vrij worden gemaakt voor de aanschaf en implementatie. Deze mensen en middelen moeten wel beschikbaar zijn. 
  • Adoptie: een aandachtspunt is de adoptie van de toepassing die je inzet. Normaal gesproken vraagt dit veel tijd en aandacht om mensen hierin goed mee te nemen. Met alle tijdsdruk is hier gewoon weinig tijd voor. Het risico is dat mensen afhaken voor de lange termijn als techniek niet goed blijkt te werken of ze het niet kunnen toepassen. 

 

Ik raad je aan deze uitdagingen mee te nemen als je overweegt om versneld te gaan implementeren. Het besluit om wel of niet te starten hangt grotendeels af van de specifieke situatie en de mogelijkheden binnen de eigen organisatie.  

Aanvullende tips?

Laten we in deze tijd vooral met elkaar delen en van elkaar leren. Dus heb jij nog goede tips of aanvullingen over innoveren tijdens de corona crisis?  Laat een reactie achter in de comments of stuur een mail naar janneke@amplitudo.nl. 

Write a comment

Comments: 0